Fytyra e përbindëshit

   Kush nuk e ka frikë fytyrën e përbindëshit, do të thotë se i ngjan.  Dhe vazhdimi i kësaj aksiome, është të mësohemi me tmerrin, të na trembë bukuria.

  Frankeshtajni u kthye në poster dhe zbukuron dhomën e një djali të bukur. Djali quhet Pinoçet, apo Videla, dhe i vetëm kërcen me passion një tango eliptike. Nuk ka muzikë, as ndonjë këngëtar aty afër. Vetëm një ritëm i pambarimtë dhe numra. Një mijë, pesëqind, pesë mijë, dhjetë, një qind mijë. Numra jo në mënyrë të qartë të vërtetuar të të humburve, të torturuarve dhe të vdekurve. Dhe tangoja vazhdon të kërcehet, dhe futbolli me rastet e veta, bën të mbajnë frymën miliona njerëz përmbi tokë. Miliona më shumë, prej atyre që vendosën t’I kundërvihen përbindëshit dhe zhduken nëpër kanale, gryka dhe fusha të shkretuara.

  Që nga moment kur Frankeshtajni kthehet në objekt zbukurimi I dhomës së një të riu, bota udhëhiqet matematikisht drejt zhdukjes së vet. Nuk është sepse ndaloi së paturi frikë, por sepse u mësua tashmë me frikën. Sipas rradhës, edhe unë nuk kam frikë gjë më shumë sesa trurin e një pule. Dmth të detyrohem që të bashkëbisedoj me një pulë, një qen, fundja me një kafshë të çfarëdoshme, e cila ka mundësi të hungërojë. Çfarë tu them dhe si tua them? Dhe mos nuk është ofendim, nëse ndërmarr të përkthej, apo të mbuloj mendimet e mia me fraza banale dhe kuptime idiote, në mënyrë që të qetësoj njëfarësoj dyshimin mbi mua të pulës, të cilën e kemi mbi kokë, që të na kontrollojë dhe udhëheqë?

  Nënshtrimi apo vartësia ndaj një bashkëjetese apo përshkëmbimi të tillë, a mos vallë nuk shkakton rrezikun e asimilimit dhe të harresës sesi duhet, apo sesi lipset të sillemi, të veprojmë e flasim? Pa dyshim që filluam të tolerojmë. Dhe toleranca i shumëzon kafshët në jetën publike. , I forcon dhe I ndihmon të ndërtojnë me përpikmëri formën e përbindëshit që udhëheq, kontrollon dhe qeveris.

 Përbindëshi përbëhet prej kafshëve dhe prej armiqve. Dhe armiqtë lindin, nuk bëhen. Na kontrollojnë që prej shkollës, kur ishim fëmijë, dhe kërkojnë zhdukjen tone. Po më kujtohet një bisedë dikur, kur isha në shkollë, brenda në klasë. Më afrohet një nxënës I gjatë, me një ekzem të pakëndshëm në lëkurën e fytyrës, me hundën e shtrembër dhe flokët e shpëlarë e të parregullt. Ishte dita e pare e vitit shkollor. – Si quhesh, më pyet, ndërsa krah tij qëndronin dy të tjerë, shokë të vetët. Vasil, I përgjigjem. Dhe ku banon, vazhdon të pyesë. Mbi kodër i përgjigjem dhe e shoh në sy. Ai qeshi duke bërë të dukeshin dhëmbët e vet të prishur. – Unë banoj në anën tjetër të lumit, dmth ti je armik! Dhe më jep një goditje mbi kokë me dorën e vet, që akoma më dhemb tani që e kujtoj. E vështroj dhe jam gati për të qarë, por përmbahem. Ai ia plas të qeshurit dhe humbet. Për momentin. Sepse do ta kem përpara meje përsëri: fatorino, instruktor stërvitjeje në ushtri, telegrafist, nëpunës në ministri, polic, muzikant në orkestër, prift në famulli, fqinj në pallat, doktor në spitalin shtetëror dhe në fund varrëmihës, në momentin që do ia dalë të më shtijë nën dhe.

Manos Hatzidhaqis "Komentet e të tretëve" 

Dy

Fshehur pas një klisheje

E çuditshme është, si rikrijojmë veten

bëhemi diçka që më parë s'kemi qënë

në një udhëtim pa kthim presim një biletë

marrim me vete diçka, e gjithnjë diçka pas lëmë.

Një udhëtim me tren nëpër jetë,

duke ngulçuar me bagazhe në dorë

një tren gjithnjë e humbim,

e tjetrin duhet ta presim disa orë.

Kthej kokën pas gjithnjë, sa pa filluar treni të lëvizë.

ngulçimet, zërat, sinjalet do më rrëfejnë,

se çfarë ka qënë ajo që këtu më ka sjellë.

ankthi apo dëshira, varet kush biletën ka prerë.

Larg po shkoj tani e dashura ime.

larg prej teje po më çojnë vijat e shinave.

...

...

hahaha.

Dëgjo, e di që është klishe.

Po klishetë më pëlqejnë,

të paktën më lënë diçka të fsheh

- poshtë sediljes një letër,

në adresën e duhur nuk shkoi kurrë,

apo tym cigareje, fshehur konsumuar

nga xhami i vagonit duke humbur i shijuar.

apo shijim i humbjes, në ka shije,

atë të cigares pirë fshehur duhet të kish,

dhe të kafesë e një mëngjesi të trazuar,

pa sheqer, pa kohë,

e rrufitur sërish, një mijë herë.

Dua

Dua të ndërtoj një shtëpi,

në një vend të harruar ku dikur kishte jetë,

tani gërmadhat kanë ngelur dëshmi.

Dua të ketë mure të trasha

një verandë të lartë e të bollshme

ndërtuar me dru, sepse sa herë të vijë dikush,

dua të dëgjoj hapa kërcitëse,

gjethesh të ngurtësuara.

Në dhomën e madhe të gjumit

do jetë një oxhak burim fjollash

tymi, që sfidojnë retë.

Dhe dua në dhomë të ketë një dritare,

kornizë të diellit kur perëndon.

Janë disa perëndime vendesh të qeta,

prej kopshtit poshtë ofrojnë aromë,

lulesh bajamesh të sapoçelura,

dhe fëshfërimën e gjetheve të lënë të dëgjosh

Mpirje dhe pije, dhe fëshfërimë fustani

të dy këmbëve të vogla, kur tunden mbi dritare

fletë gjethesh mbajnë në duar, dhe kokën mbi re.

Pastaj zbulojnë natyrën e tyre prej fildishi

mblidhen, dhe një diell të vogël ulin mbi gjunjë

me dy pika drite, ngultas të vështron,

dhe midis tyre, myshk,

aromë pyjesh nën shi ofrojnë.

Do pi të dehem,

mbi një shilte të bardhë

lëkurëqengji do shtroj gostinë

teksa duart e mia e përkëdhelin,

gjuhët e flakëve nga oxhaku lëpijnë

psherëtimat, dhe më pas i kthejnë në tym.

Lopët, bëjnë mu!

Sot vetëm lopët jetojnë,

hanë bar, e bëjnë mu.

Bëjnë mu në rrugë,

në sheshe, në gardhe,

lugje e luadhe.

Bëjnë mu kudo!

Bëjnë mu të gjitha!

Bëjnë mu duke mbllaçitur filiza,

bari. Bëjnë mu duke përzënë miza,

me bishtin si fshesë,

gjithë përtesë,

dhe pastaj ai varet si akrep i një ore,

e prapë lëviz, në mënyrë ritmike,

si një çantë dore,

i një gruaje në nxitim.

Bëjnë mu dhe shfryjnë

zgavrat madhore

mbushur,

me mukozë hundore

ngjyrë të bardhë, (veshtullore),

e pastaj me gjuhë,

i lëpijnë.

Duke bërë mu!

Lopët bëjnë mu,

e vijojnë heshturazi,

në monopate, një pas një,

në udhën shenjuar,

me mbetje ekstrakte,

që sigurisht,

të çon diku...

Fatkeqësia II.

22

Aksiomë: një grek bën çfarë është e mundur që të zgjerojë hapësirën midis dëshirave dhe realitetit.

23

Këtë e arrin ose duke zmadhuar në formë të ekzagjeruar dëshirat e veta, ose duke shkatërruar mjedisin ku jeton, Ose, akoma më mirë, duke i kombinuar të dyja

27

Greku kur shikon veten e vet në pasqyrë, dallon ose Aleksandrin e Madh, ose Kollokotronin, ose (të paktën), Onasin. Asnjëherë Karagjozin.

28

Në të vërtetë, në realitet, ai është Karagjozi që imagjinon veten e vet si Aleksandri i Madh. Është Karagjozi me profesionet dhe dyfytyrësinë, përherë i uritur dhe me vetëm një zanat të vërtetë: atë të aktorit

31

Greku synon në çdo fushë të jetë jashtë realitetit. Dhe pastaj ndihet fatkeq, sepse është jashtë realitetit. dhe pastaj akoma, ndihet i lumtur, për shkak se është fatkeq.

32

Në fakt, greku e injoron realitetin. Jeton dy herë më lart nga sa i lejojnë kushtet e veta ekonomike. Premton trefish më shumë sesa mund të realizojë. Di katërfish më shumë, sesa ato që realisht ka mësuar, ndjen (dhe ka empati) pesëfish më shumë nga sa realisht ndjen.

34

Prej këtij injorimi, në formë të ndërgjegjshme ose jo të realitetit, buron komedia dhe tragjedia. Që të dyja marrin jetë, prej hiperbolës dhe konfliktit.

39

Greku duket i lumtur, kur është fatkeq. Kur gjithçka shkon mirë, ndihet i shqetësuar dhe i turbulluar. Nëse nuk ka arsye të jetë fatkeq, do kërkojë t’i gjejë.

40

Lumturia prej fatkeqësisë së grekut, shprehet mrekullisht nëpërmjet gërnjës.

41

Mbetje e skllavërimit? Shenjë njohjeje e popujve të nëpërkëmbur? S’e di. E shumta që do dëgjoni, është një psherëtimë e thellë dhe shprehja...”e! le të themi se jemi mirë”

44

Ka një lidhje të çuditshme mes grekut dhe fatkeqësisë së vet. Për këtë arsye, momentet më të mira, ai i përjeton kur është fatkeq. Ose kur kërcënohet. Krizat dhe konfliktet, e forcojnë. Mohimi, bëhet qëndrim.

47

Ligji grek i Parkinsonit “dy grekë mund të bëjnë për dy orë, punën që njëri prej të dyve do e bënte për një orë” – për shkak mosmarrëveshjesh.

49

Cilido popull, (nëse) do ishte pasardhës i grekëve të lashtë, do të ndihej në mënyrë automatike fatkeq. Kjo nuk do ndodhte, vetëm nëse do mund t’i harronte, apo tua kalonte.

60

Lidhja jonë me grekët e lashtë, është një nga burimet e kompleksit të inferioritetit. Burimi tjetër është krahasimi sipas vendndodhjes, jo sipas kohës. Ai me popujt modernë “të zhvilluar”. Me “Evropën”.

62

Vërtet, sa evropianë jemi? Prej Evropës na ndajnë shumë gjëra, mbase më shumë sesa na bashkojnë. Grimca të vogla prej lëvizjeve të mëdha kulturore që krijojnë civilizimin e sotëm evropian, kanë arritur tek ne (nuk po flasim për minorancat greke të iluminuara). As Mesjeta Skolastike, as Rilindja evropiane, as Reformacioni, as Iluminizmi dhe as Revolucioni Industrial. Mbase, kulturalisht jemi më afër me Rusinë e Sllavofilëve, sesa ndaj Evropës së racionalistëve. Po ndikimet lindore?

65

Në rrënjët e fatkeqësisë greke, qëndrojnë dy sindromat e inferioritetit. Njëri është në kohë – me paraardhësit, dhe tjetri në vendndodhje – me “evropianët”. Këto komplekse, nuk mund të justifikohen, jo se nuk janë ama reale.

Realiteti grek.

(mostra studimi)

Institucione

108

Burokracia është ajo sëmundje të cilës vetë ajo mendon se e ka gjetur ilaçin përmes ekzistencës së vet.

109

Grekët vazhdojnë ta trajtojnë shtetin e tyre, si të ishte akoma vilajeti turk i hyqmetit. Kanë të drejtë.

Ekonomi.

118

Idili i fundit i grekëve me shoqërinë e konsumit, i ngjan një fejese të gjatë, por pa martesë.

Αrsim

120

Problemi i arsimit grek, është problem arsimtarësh. Vetëm një njeri me personalitet, mund të ngjizë personalitete. Pas çdo njeriu të formuar, qëndron të paktën një mësues i mirë.

Shoqëria (sociale)

128

Gjëja më e keqe që mund të thotë dikush për klasën e mesme greke, është që kjo nuk ekziston.

129

Të ashtuquajturit “grekë aristokratë”, janë në të vërtetë përfaqësues të klasës tonë qytetare të paktë – njerëzit e oxhakut. Të ardhurit rishtas qytetarë, janë në thelb neo-pasunarë dhe katnarë të trullosur. Dhe të paktët fshatarë të mbetur nëpër zonat rurale, janë grekët safi.

131

Katundari i ardhur rishtas dhe dhunshëm në qytet, është kafsha më e mjerë në Greqi. Jeta e tij, ka degjeneruar komplet. Ka humbur gjithë traditën patriarkale – pa e zëvendësuar atë me diçka tjetër. Nuk kishte as klasa qytetare greke diçka t’i ofronte, por edhe të kish, do të ishte e pamundur që disa mijëra qytetarë, të mundeshin të absorbonin disa milionë syresh njerëz të ardhur prej katundeve, gjatë një brezi të vetëm.

132

Kështu katundari i qytetarizuar rishtas, jeton në boshllëk. Nuk ka tokë, nuk ka gjuhë të vetën (vij prej Omonies), që shkruante dhe Seferi, nuk ka fe. Nuk di më si të gëzohet, si të vajtojë. Nuk di të jetojë.

Emigracioni

136

Ndërsa gjysma e grekëve kërkojnë të kthejnë Greqinë si vendet e tjera, gjysma tjetër ikën në emigracion.

137

jemi një nga pak vendet e botës që ka më shumë emigrantë sesa banorë.

Gjinia

143

Jeta seksuale e grekut mashkull ndahet në dy nivele. Në nivel real dhe atë imagjinar.

Diferenca mes dy niveleve, e pamasë.

144

Jeta seksuale e grekes femër, ndahet edhe kjo në dy nivele. Në nivelin real, dhe atë tregëtar. Diferenca midis të dyjave, e papërfillshme.

Mjedisi.

151

Diku brenda nesh besojmë se nuk jemi të denjë të jetojmë në një vend kaq të bukur. Dhe përpiqemi me mish e shpirt, ta kthejmë ‘sipas kokës edhe festen”, në nivelin ku ndodhemi. Kështu e ndërtojmë me beton dhe plehra.

152

Greqia kurrë nuk vdes! (Mos u dëshpëroni, le të përpiqemi edhe pak)

156

Kudo ku shkoj, Greqia më lëndon.

157

Provo e fute Greqinë të gjithën brenda në zemër, dhe do pësosh infrakt.

Fund.

p.s Po sigurisht që libri ka edhe të tjera, gjithsej janë 176 paragrafë. Përzgjodha disa që janë tepër pikante dhe duhet të isha me gjithë mend kurnac të mos i ndaja. Gjithashtu në përzgjedhje, jam ndikuar duke u përpjekur të gjej fatkeqësitë e përbashkëta që 'bota greke' ndan me 'botën shqiptare'.

Fatkeqësia...

... e të qënit... grek?

Nga Nikos Dimou.

(fragmente)

Prolog....

Ka grekë, të cilët meditojnë mbi qënien e tyre – dhe grekë që nuk e bëjnë këtë.

Përsiatjet më poshtë, kanë të bëjnë më shumë me të dytët. Por u dedikohen të parëve.

Hyrje

Fatkeqësia e të qënit njeri.

1

Mund të përkufizojmë lumturinë si gjendjen (zakonisht të përkohshme),

në të cilën realiteti, përputhet me dëshirat që kemi.

2

Analogjikisht, fatkeqësia duhet të jetë mospërputhja midis dëshirave dhe realitetit.

3

Me fjalë të tjera, fatkeqësinë do të mund ta përkufizonim si distancën midis dëshirave dhe realitetit.

4

Sa më e madhe kjo distancë, aq më fatkeqë ndihemi.

5

Lumturia, apo fatkeqësia, varet prej madhësisë, intensitetit dhe sasisë së dëshirave, nga njëra anë, dhe nga ana tjetër, prej ndjesisë së realitetit që përjetojmë.

6

Mund të ndihemi fatkeqë, sepse kemi jashtë mase shumë dëshira, të panumërta dhe, të cilat me të drejtë, janë të paplotësueshme. Por, nga ana tjetër, mund të kemi dëshira shumë të plotësueshme dhe normale, ama përsëri të ndihemi fatkeqë, sepse realiteti është i tillë (si puna e Jovit). Atëherë flasim për fatin e keq, atë që na ka zënë derën.

7

Kemi pra një koncept statistik, të lumturisë. Besojmë se një njeri me dëshira “normale”, do të kishte një shpërndarje të drejtë midis sukseseve dhe dështimeve.

Vërtetim do të ishin shprehjet: “do të kthehet rrota e fatit”, “do na vijë fati në derë” etj.

8

Megjithatë, jeta nuk e vërteton qëndrimin më lart. Zakonisht, ata që kanë dëshira të shumta, arrijnë që të plotësojnë më shumë se prej atyre që kanë më pak. Vetëm se, natyra e pangopur e të parëve, rrallë u lejon që të shijojnë momentet e ekuilibrit mendor, të asaj që quajmë lumturi.

9

Distanca të cilën e quajtëm fatkeqësi, ka modul pozitiv, ose negativ. Dmth nëse nuk kam çfarë dëshiroj, apo kam diçka që nuk e dëshiroj (psh një sëmundje)

10

Të gjithë ata që japin receta lumturie, zakonisht përpiqen që të ndërhyjnë duke pakësuar dëshirat – meqë nuk është e lehtë të ndryshohet realiteti. Sigurisht, sa më pak dëshira të kemi, aq më pak rrezikojmë të zhgënjehemi dhe të lëndohemi.

11

Hapi i rradhës, është ideja e Budës, i cili mëson si të mos kemi më dëshira, si antidot i sigurtë kundër fatkeqësisë. Apo akoma më mirë: mohimi i burimit të çdo dëshire, të Egos.

12

Ndër kafshë, distanca midis dëshirave dhe realitetit, është e vogël. Zakonisht kafshët arrijnë të përmbushin nevojat e tyre, përmes aftësive që kanë. Ato janë tërësisht të përshtatura me mjedisin ku jetojnë.

13

Është e vështirë të flasë kush për kafshë të lumtura, apo fatkeqe – përderisa ato nuk përfshihen prej intensitetit (njerëzor) që ekziston midis dy poleve. Diçka ama më thotë se zogjtë e qiejve, duhet të jenë të lumtur...

14

Ndryshe prej kafshëve, njeriu ka dëshira që prej natyrës së tyre dhe mundësive, janë të paplotësueshme. Njeriu synon pavdekësinë. Në të njëjtën kohë që, e vetmja gjë e sigurt që di, është se një ditë do vdesë.

15

Mund të përkufizonim njeriun, si atë lloj kafshe që dëshiron më shumë sesa mund të arrijë. Kafsha e papërshtatshme. Do mundnim pra, me fjalë të tjera, të përkufizonim njeriun si qënia që sjell dhe e ka pjesë të qënies së vet- fatkeqësinë.

16

Ose ndryshe, do mund të përkufizonim njeriun si ‘kafsha tragjike’. Se tragjedia nuk është gjë tjetër, veç përjetimi i ankthit të distancës midis njeriut dhe botës.

17

Sa më shumë njeri të jetë dikush, aq më shumë dëshiron dhe kërkon, aq më e madhe bëhet distanca. Dhe nëse është hero, lufton dhe harrohet. Nëse është artist, mundohet përmes formave të mbushë distancën.

18

Nëse njeriu në qënien e vet, e përmban fatkeqësinë, ka disa kategori njerëzish, që janë më të prirur drejt saj. Kjo kategori mund të përfshijë edhe kombe. E midis kombeve, Grekët, sigurisht. Grekët e rinj.

19

Qëndrimi i këtij libri është të tregojë se si greku i ri, për shkak të historisë së vet, trashëgimisë dhe karakterit, shfaq distancë më të madhe, midis dëshirave dhe realitetit, nga mesatarja e njerëzve të tjerë.

20

Nëse pra, të jesh njeri, do të thotë se është tashmë e sigurt se do kesh një lloj mase fatkeqësie, të jesh grek, do të thotë, të kesh një dozë ca më të lartë të saj.

21

Po flasim pra, për fatkeqësinë e të qënit grek.

(vijon... )

KANË THËNË...

Bledi Mane e tha i pari... në mënyrën e vet, pa rregulla etike, pa konvecionalitet të pranuar, me një fjalor që për shumë vetë do ishte i papranueshëm, ama E THA.

Mero Baze, e tha; brenda asaj që tha, shtohen dozat e mospranimit, për shkak të personalitetit, të kaluarës së Mero Bazes, etj ama E THA.

Andi Bushati e ka thënë më mirë se të gjithë.

Berisha vetë, e përforcoi: Pak ditë pasi ishte bërë votimi krejt i paligjshëm, me futje duarsh në votën e tjetrit nga kolegët deputetë, shkoi dhe i mburri këta të fundit duke u thënë: Ju keni votuar ligje të rëndësishme. Aprovoi shkeljen ligjore! Madje e përgëzoi.

Përpara se ta thoshin këta të tre, të njëjtën gjë kanë thënë nëpër intervista: Spartak Ngjela, Bashkim Kopliku, Preç Zogaj, etj!

Të gjithë kanë thënë të njëjtën gjë: Berisha shpërblen shkelësit, i përbuz, ama i mban afër dhe I SHPËRBLEN. Rregullisht.

Kush ka veshë, le të dëgjojë.

Të tjerët, mund të pirdhni lirisht nëpër komente.

Bledi Mane - the comeback

ARISTOKRACIA E SHKËRDHYER E TIRANËS

Pardje debatoja me këngëtaren Besa Kokëdhima dhe gazetarin Koloreto Cukali pse elitat e këtij vendi janë strukur dhe nuk ndjehen për asgjë. Me shaka e lidhnim pasivitetin e tyre me vapën e korrikut dhe largimin me pushime jashtë Tirane. Ishim dyshues deri diku kur thoshim se elitat i druhen pushtetit së politikës por gaboheshim rëndë. Elitat ndaj janë paria e çdo vendi, nuk i tremb as politika dhe as krimi ordiner, nuk frustrohen apo yshten, nuk komandohen dhe as përdoren. Duke gëzuar një lloj pushteti të paprekshëm, elitarët qëndrojnë aty në qoshen e vet dhe prej andej shpërndajnë rezonancat e pushtetit të tyre historik, të trashëgueshëm dhe të patjetërsueshëm. Elitat mbeten busulla dhe njëkohësisht opozita e çdo lloj pushteti, elitat ndikojnë në formime a shkatërrime qeverish, elitat e mirëfillta jobatakçije qëndrojnë përherë si rubini më i shndritshëm e më i madh i kurorës së trashëguar të çdo monarku. U zgjata paksa por në të vërtetë unë jam skeptik, ende nuk jap dot një përgjigje të prerë dhe të saktë. Unë nuk besoj se ky vend, Shqipëria ime dhe e juaja ka formuar tashmë klasën e saj të lartë, atë kastë njerëzish aristokratë nga portofoli, mendja dhe shpirti gjithashtu.

Ky vend deri në përfundim të Luftës së Dytë Botërore kishte trashëgimtarët dhe familjet e mëdha me emër. Një pjesë kishin mbetur si relike të vjetra të ish Perandorisë Osmane me prona të mëdha, një pjesë tjetër me shkollimet perëndimore që u kishin bërë pasardhësve të tyre, ndërsa pjesa e mbetur e Dyerve Fisnike kishin emigruar jashtë sapo kuptuan që Shqipëria do të bolshevikohej tërësisht dhe çdo shtetas i saj do të ishte i barabartë me shoqi-shonë.

Ndryshe nga monarkia e Zogut, Enver Hoxha i ra shkurt me të marrë pushtetin. Elitën vendase e shpronësoi, e burgosi, e vrau, e përdori për interesa partie dhe emrat legjendarë të Bargjinasve, Vrionasve, Vlorajve, Toptanasve, Zogollëve, Vërlacëve, Bushatllinjve, Frashërllinjve, Markagjonëve, Këlcyrajve, Kryezinjve dhe shumë të tjerëve i fshiu nga historia e re e Republikës Popullore Socialiste, por jo nga memoria kombëtare. Post ’90 ringjalli shpresat për një shtresëzim alla kapitalisto-meritokraci të gjindjes shqiptare, por dy dukuri absurde shkatërruan gjithçka.

1-Trashëgimtarë të lodhur

Ish pinjollët e Elitave të dikurshme përveç mbiemrit ose ndonjë prone të rimarrë me shumë sakrifica u shfaqën të plakur, të lodhur, të rrënuar dhe të trembur për tu përballur me realitetin e ri dhe tepër të egër të tranzicionit shqiptar. Kujtuan se Partia Demokratike me ardhjen në pushtet do t’ju rezervonte honorin që meritonin, por u gabuan. Më pas të grumbulluar rreth Partisë Republikane të Sabri Godos kuptuan se loja politike në Shqipëri nuk kishte rregullat që u kishin mësuar paraardhësit e tyre dhe i ranë shkurt duke lenë partinë më konservatore politike shqiptare në duart e Fatmir Mediut në dejet e të cilit nuk qarkullon “gjak blu”, por thjesht ajo adrenalina që të ysht të vjedhësh shpejt, saktë, shëmtuar.

2-Portofoli plot, mendja fyell

Mes një kaosi model xhungle ku majmuni me krahët më të fortë e me më shumë lesh vjedh, grabit dhe ha për qejf të gjitha bananet e pemës, edhe në Shqipëri grabitja me apo pa edukatë e çdo lloj prone dhe aseti publik a privat krijoi një shtresë të re popullsie.

Ndryshe nga Britania e Madhe konservatore, e cila gjatë viteve ’40 “pranoi në klubin e aristokracisë” edhe individë apo familje të cilat nuk trashëgonin tituj kalorësiakë a prona, por kishin çliruar impakte mbresëlënëse dhe historike në shoqëri me arritjet e tyre në shkencë, politikë, akademizëm, art apo pasurim të ndershëm, kasta e re e tranzicionit shqiptar ishte dhe është një kasolle me dyer të shpartalluara ku futen e dalin modele hajdutësh, fajdexhinjsh, grabitësish me maska a me kollare, ministra a gjykatës 6 mujorësha, kryetarë partish a shoqëri civi(ha)le, kurva bjonde a fitues telebingoje, shoferë maunesh a burgaxhinj të regjur, malësorë trima a zaptues plazhesh, administratorë universitetesh apo pronarë tavernash tallavaje… Kjo elitë e re model Moskovito-Jelciniano-Putinian fatkeqësisht shpronësoi dhe mbivendosi asetet, vlerat, meritat, traditat dhe deformoi totalisht historinë e Elitarëve të vërtetë vendas. Riktheu në pikën zero 100 vitet e establishmentit të aristokracisë modeste shqiptare dhe pa respektuar asnjë lloj rregulli zaptoi me forcë edhe piedestalin honorifik të rezervuar për Ata.

Shikoni me vëmendje çfarë liderësh politikë kemi, kontrolloni mes deputetësh për ndonjë pinjoll të familjeve të denja, numëroni dhe listoni miliarderët e rinj dhe mes tyre nuk do të gjeni askënd që nuk gënjen sesi u pasurua brenda 24 orësh. Ndryshe nga Zani Caushi i Çoles (Vlorës) heroike që nuk diti të mbijetonte si një skifter i lirë, këta milionerët e tjerë të rafinuar kopjuan disi hajdutin Robin Hud, por me një përjashtim të vogël: çka vodhën dhe vjedhin nuk ia falin popullit, por e investojnë për fushatat elektorale të individëve me fitore të garantuar me procedurë.

Ndryshe nga milionerët e rinj, inteligjenca e këtij vendi në dukje më e rafinuar (me përjashtime të rralla) ende vazhdon të përdoret nga pushteti dhe të pasurit. E varfër financiarisht, inteligjenca elitare shqiptare për hir të ushqimit të përditshëm apo pushime verore në Bodrum të Turqisë përkulet si shufër alumini sa herë që pushtetit, medias apo biznesit privat i duhet për fasadë. Me disa plus-minuse të vogla kemi qysh prej 60 vjetësh në qarkullim rreth 500 emra të njëjtë të spikatur intelektualësh, të cilët i qëndruan afër shokut Enver kur u prishëm me Bashkimin Sovjetik dhe me Kinën, i qëndruan pranë shoqes Nexhmije Xhunglinit në ditët e kobshme të vdekjes së Komandantit, këshillonin Ramiz Alinë dhe shoqen Lenka deri në dhjetor të 1990-ës e ndërkohë kthyen timonin djathtas drejt yllit të ri që po lindte në horizont, Sali Berishës. I bënë fresk Doktorit deri sa Fatosi i Rexhina Nanos doli nga burgu më 1997 dhe ende pa gëzuar ky i fundit lirinë dhe të qenit kryeministër përqafuan plot dashuri djelmoshat freshistë Majko dhe Meta. U rikthyen dhe një herë pranë Fatosit të Xhoana Nano Nanos dhe qysh nga korriku i 2005 u ka shpërthyer një dashuri e madhe për Sali Berishën e sado që kanë kaluar 6 vjet nuk u shterron kollaj. Kjo Elitë shihej shpesh nëpër ekspozitat e pikturës së Edi Ramës, por që nga 15 maji i këtij viti po shijojnë më shumë karikaturat e Bujar Kapexhiut që i ekspozon në korridoret e Universitetit Evropian të Henri Çilit. Pa frikë mund të firmosin edhe peticione kundër vetëdeklarimit të kombësisë, fesë, kundër prishjes së piramidave apo vrasjeve me çadra pistoletë, por nëse Doktori shfaqet i brengosur në foltoren e Parlamentit, nuk e kanë për gjë ta bëjnë hasha çka kanë thënë një ditë më parë e për tu justifikuar mallkojnë mediat e Tiranës për manipulim lajmi.

Pra kemi dy modele të ndryshme Elite “made in Albania” futur në një thes:

-milionerët arrogantë hajdutë me zë të trashë, me BMW X5, veshur me pantallona të zeza, këpucë të zeza me majë dhe çorape të bardha, ndërsa grupimi tjetër janë intelektualët e pispillosur rrogëtarë që vegjetojnë dhe i bëjnë fresk pushtetit pavarësisht se lideri është një monark me sy bojëqielli nga Mati, një diktator bukurosh nga Gjirokastra, një xhuxh vjenez kapadai me dy gra, një doktor tropojan që të bën synet sa herë që nuk i pëlqen modeli, apo një ish kryebashkiak tiranas që e ka gjetur belaja me vjedhjen e votave. T’i klonosh këto dy modele dhe t’i etiketosh Elitë duhet të jetë përgjegjësi e madhe historike. Kam frikë t’ia ngop Atdheut tim këtë lloj Parie se duke kryqëzuar milionat e grupit të parë me inteligjencën e grupit të dytë mund të më lindë ndonjë specie e veçantë dhe e frikshme.

Ju të nderuar lexues mund të më kundërshtoni, mund të flisni me superlativa për Elitën e re të këtij vendi, mund të krahasoni Mit’hat Frashërin me Fahri Balliun, Jusuf Vrionin me Namikun e Majlinda Bregut, Hana Këlcyrën me Aurela Isufajn, Faik Konicën me Henri Çilin, por unë do tu kundërshtoj prerë dhe pa ekuivok:

Jo, Tirana nuk ka aristokraci të mirëfilltë, nuk ka fisnikë trima me gjak blu, mendjekthjellët e altruistë komunitarë (me përjashtime të vogla fare). Tirana ka vetëm sahan(bythë)lëpirës!

Dëshmi të ushtarëve grekë në Shqipëri, përgjatë viteve 40'

Teksti i mëposhtëm, është një përkthim nga suplementi elektronik "O Ios" (Virusi) i gazetës "Eleftherotypia"

Jep dëshmi të ushtarëve përgjatë luftës në frontin Italo-Grek, luftime që më së shumti u kryen brenda territorit shqiptar. Artikulli është i gjatë dhe do përkthehet pjesë-pjesë. Përmbledh disa nga aspektet kryesore të luftës dhe shënime të ushtarëve mbi banorët vendas. Fjalët në thonjëza më poshtë, janë dëshmi ashtu si janë shkruar në ditarë apo shënime të ushtarëve, dhe në krah kanë emrin dhe faqen. Bibliografia, si dhe gjithë artikulli, mund të gjenden këtu: http://www.iospress.gr/ios2010/ios20101024.htm

***

Dëshmi të ushtarëve grekë.

Shqiptarët në eposin e Shqipërisë.

Eposi i dyzetës, nuk u shkrua në shkretëtirë, por në shtëpinë e tjetër kujt. Banorët e vendit në fjalë, “u harruan” nga përvjetorët, po jo dhe prej veteranëve të asaj lufte.

Nga të gjitha përplasjet e historisë neogreke, lufta italogreke e viteve 1940-41, shfaq një veçanti unike: në rast se heqim ditët e para të pushtimit italian, të gjitha operacionet ushtarake u zhvilluan jo në territorin e vendeve ndërluftuese, por në atë të një vendi të tretë. E pushtuar ushtarakisht që prej Prillit të vitit 1939, Shqipëria fqinje – dhe në veçanti, territoret e jugut të saj, u kthyen në poligon qitjeje, por edhe hambar furnizimi për të dy ushtritë pjesëmarrëse.

Në rast se veçojmë minoritetin grek, në rolin e duartrokitësit të forcave ushtarake greke, popullata civile e këtij teatri luftarak mungon zakonisht në mënyrë totale prej rrëfimeve të përvjetorëve. Roli i tij, si një spektator anonim i sukseseve greke, nuk mjafton, siç duket, që tu lërë një vend nëpër festat e përkujtimoreve, të organizuara sipas bipolaritetit në të cilin ndarja kryesore është ajo midis “tanëve” dhe “armiqve”.

Por ama, nëse dikush do të rrëmonte në kujtimet autobiografike të atyre që morën pjesë në eposin e 40-ës, del në pah, se citimet për ta, nuk mungojnë aspak. Kujtime dhe ditarë të ushtarëve, janë të mbushura me informacione, ndonjëherë lakonike, dhe herë të tjera shumë më përshkruese, për banorët e vendit që u kthye në teatër të përplasjes italo-greke. Në njëzet burime të tilla informacioni, të botuara në tridhjetvjeçarin e fundit, bazohet dhe artikulli i sotëm. Bibliografia nga janë marrë informacionet, është vendosur në fund të artikullit.

GOLGOTHA.

Luftë, mbi të gjitha do të thotë zi dhe shkatërrime materiale, dhe Shqipëria e viteve 40’, nuk përjashtohet prej rregullit.

“Kalonim nga fshatra të braktisura, të bombarduara dhe me shumë shtëpi të shkatërruara prej predhave, që pëlcisnin si të ishin plagë”, kështu mban mend një ushtar prej Kretës, për zonën e Korçës, në dhjetor të 1940-ës. Pak më poshtë shkruhet: “Erseka ishte e rrënuar nga bombardimet dhe e braktisur prej banorëve. Vetëm një dyqanxhi pamë që shiste uzo”. (Rumeliotakis fq 40 dhe 52). Një rumeliot, mbështet dëshminë më lart: “Kaluam nga qyteti i Ersekës, e cila ishte shkatërruar nga bombardimet e aviacionit armik. Është qytet i bukur, por i pabanuar, vetëm pak xhandarë pashë aty” (Nikolaou, fq. 35)

Në 7 Janar, i njëjti ushtar, viziton Përmetin: “Qytet i bukur dhe i madh. Aty pashë shkatërrimet e aviacionit grek, pashë çati, ndërtesa, automobila dhe armë e të tjera gjëra, të shkrumbuara në rrugë”. Ditën tjetër, qyteti bombardohet dhe prej italianëve: “Pasdite do shkoja në Përmet, por zoti dhe Shën Mëria më ruajtën dhe ndërrova rrugë, sepse Përmeti u dogj prej bombave të aeroplanëve italianë”.

Korça gjithashtu ishte: “mjaft e bombarduar. Shumë shtëpi, nuk janë gjë tjetër tashmë, veç rrënoja”. (Daskulis fq. 67). Natën arritëm në Viglicën e shkretuar dhe shkatërruar prej betejave” kështu mban mend një i transferuar “Aty fjetëm grupe-grupe me pushkët në krah, duke zgjedhur atë shtëpi që na pëlqente”. (Karis fq. 14). Në datën 21 Shkurt, një artilier pireot, dallon Peshtanin “ me shtëpitë e vogla të bardha”. Pas tre javësh, Peshtani “shkatërrohet komplet prej artilerisë të dy forcave ndërluftuese”. (Karatzikas fq. 95 & 111)

“Kalojmë fshatin e parë shqiptar”, mban shënim në 3.12.40 në ditarin e vet laografi Dimitris Lukatos. “ Artileria e rëndë, ia ka rrënuar shtëpitë e para. Muret e jashtëm të rrënuar, lënë të duket çka brenda shtëpive” (fq. 76). Një muhaxhir i ri në moshë përshkruan përsëri “tmerrin dhe frikën që kishin mbjellë bombarduesit tanë në Pogradec (Siskos, fq. 83).

“Këlcyra është një fshat i madh, me shtëpi të mëdha”, mban mend një nëntoger nga Patra. “ama është kthyer në një gërmadhë. Është djegur dhe nxirrë nga bombat e grekëve dhe italianëve. Rrënoja të nxira sheh gjithkund, dhe rreth e rrotull shumë varre të të vrarëve” Progonati përsëri, “ishte afër frontit dhe goditej edhe ky, në mënyrë të përsëritur” Njësoj dhe Golemi “fshat i vogël i tmerrshëm, që shumë herë u bombardua prej artilerisë, por më së shumti aviacionit italian. Fshati u kthye në rrënojë dhe i nxirrë nga baruti. Vetëm varre të të vrarëve sheh tanimë aty”. Përsa i përket jetës së civilëve, na ndriçon përshkrimi i të njëjtit ushtar për Paleokastrën fqinje: “Banorët e fshatit, me të rënë predha e parë, fshihen nëpër ca shpella që gjenden aty rrotull, në të dalë të fshatit”. (Anastasopoulos, fq. 80, 64, 60, 57)

Dhe në fund, përshkruhet gjithsashtu migrimi i brendshëm.”Përgjatë gjithë rrugëtimit, ndjeva nostalgji, për të kthyerit nga shpërngulja në fshatrat e tyre, pasi kishin braktisur fshatrat, të detyruar prej italianëve”. Shënon në 23.11.40 një këmbësor prej Azisë së Vogël (Kutsodontis fq. 29). Ndërsa Dimosthenis Zades, është akoma më përshkrues: “Kisha parë dramën e njerëzve prej fshatrave që ose i mbanin vetë mbi shpinë, ose ua ngarkonin hajvanëve gjithë çka mundeshin, prej shtëpive të veta, dhe iknin në drejtim të kundërt me atë që ndiqnim ne. Merrnin rrugën e mërgimit, sepse lufta u shkeli në fshatin e tyre. Për “arsye strategjike”, duhet të largoheshin. (fq 40)

SKAMJE DHE SHTRËNGIME.

Greqia e 40-ës, nuk ishte ndonjë vend i pasur me infrastrukturë moderne. Ushtarët e saj ama, u shokuan prej skamjes që panë në terrenin shqiptar.

“Mjerim dhe katastrofë si kjo që heqin këta njerëz, nuk mund t’i shkojë kujt në mendje”, shënon më 3.12.40 një avokat i thirrur nën armë. “Këta nuk shohin as Zot, e as Djall me sy. Kam lekë nëpër xhepa, dua të blej diçka. Të gjej cigare. Një çaj. Një zarf. Fjalë goje. Lekët janë të papërdorshme. Një pulë kërkova, pa ditur se ku t’a zjej, dhe lekët tona, nuk i marrin arvanitët. E tmerrshme.”

Dhe më poshtë:”Mish derri, pulë, dele, i sheh vetëm me dylbi. Nuk ka. Dyqan, apo kafene. Je në vete? As prona nuk ka.” (Gotzinas fq. 44 & 46)

Të njëjtat vërejtje, ndajnë dhe ushtarët e tjerë, më pak të ndikuar prej mjedisit qytetar. “Greqia ndryshon shumë prej Shqipërisë, tek ne ka fshatra të vogla të mirëmbajtura, dhe jo si këto në Shqipëri”. Kështu mban shënim një këpucar nga Distomo (Nikolaou fq.92)

Dhe më tej një mësues flet për rrethinat e Korçës:” Vendi është i varfër, dhe njerëzit janë të varfër. Në shumë fshatra nuk gjetëm shkolla”

Leshnja, një fshat i krishterë shqipfolës “ishte në buzë të rrugës, dhe mbi të kalonin telat e korrentit për në Korçë, por shtëpitë e fshatit, nuk kishin as llampë vajguri. “Shtëpitë ishin nga më të këqiat, qeramidhe nuk kishin dhe dyshemetë i kishin të lyera me bajga lope. Mbase kjo e fundit përdorej si izolues”. (Mixelidis 1984 fq 77-78).

Ka edhe njerëz të kamur, sigurisht: “Unë kisha detyrë të gjeja shtëpi për oficerët dhe për veten. Ishte një shtëpi e madhe, e hijshme. Kishte dy oda të mëdha. Gjeta edhe zjarrin ndezur. Bekim nga zoti. I zoti, ishte një shqiptar i mirëmbajtur- dukej si pari këtu- na priti me zell, por surrati i tij mu duk i dyshimtë, dhe matrapaz si njeri. (Gkotsinas fq 121)

Nevoja e strehimit, ngrohjes dhe ushqimit për dhjetëra mijëra ushtarë këtu, e rëndonte jashtë mase ekuilibrin social. Ditari i avokat Gkotsinës, toger përgjegjës i furnizimit në front, zbulon shumë gjëra nga kjo anë.

“7.12.1940. Duhet të gjeja mish për togën. Nesër është e dielë. Arvanitët thonë se nuk kanë. “Ska”, nuk ka. Gjithë ska dëgjon. Është vështirë. Gjithë ç’kanë e fshehin megjithëse u japim shpërblim të mirë. Duke kërkuar nëpër kasolle, kisha dhe Stel. Afër meje të armatosur, për t’i paraprirë çdo gjëje. Kështu zbulova një tufëz të vogël me qingja e dele, nja 25 copë. Ndava 4 qingja. Arvanitë e arvanite, dëgjova të vinin kujën nga jashtë. Nuk e di se çfarë thonë. Nga t’a di? Qingjat i vlova diku. Do t’i therrim nesër. (fq 55-6)

”11.12.1940. Mishi është i pamundur të gjendet. Sa berra nuk kapi ushtria jonë duke parakaluar, i zhdukën shqiptarët e çmeritur. Ska pra, kudo ku pyesim” (fq 68)

26.12.1940

Mezi gjetëm nja dy shtëpi për strehim. Arsyeja ishte se a) kishte kaluar tjetër ushtri para nesh në fshat 2) Kërkonin dhe formacione të tjera për vendstrehimi. Bëra çka munda të gjeja shtëpi, duke provuar çdo lloj mënyre me arvanitët. Fq 122-23

“Disa na shikonin si perëndi e të tjerë si djaj, kjo sidomos kur disa pjesë të ushtrisë kapnin tufa të tëra kafshësh të tyre dhe u ndanim dëmshpërblimin në valutë greke” kështu mban mend një koleg i ushtarit, nga messinia, duke folur për fenomenin në fjalë që shkonte “deri në kufijtë e grabitjes” Panajiotopoulos fq. 171.

Përveç përkujdesit zyrtar të ushtrisë, ishte dhe ajo informale. “Uria e përditshme, është e zorshme. Shumë ushtarë nuk mund t’a durojnë këtë shtrëngim dhe dalin për shkëmbime në zonën rrotull, të blejnë çka mundin: misër, grurë etj. Por, më të shumtët nuk kanë një kacidhe, kështu detyrohen që ose të vuajnë, ose të vjedhin. Për këtë arsye bubrrojnë afër hambarëve të çuditshëm me majë të misrit, që ndodhen jashtë shtëpive të fshatarëve, dhe vjedhin misër. Fshatarët ankohen dhe toga u detyrua të vendoste roje.” (Mixelidis fq. 53).

Raste të ngjashme janë të kudogjendura në rrëfime “E vërteta është se ne aty nuk vuajtëm për bukë”, rrëfehet një ushtar kafshar prej Akarnanisë. “Gjenim ndonjë dhi. I piqnim nëpër shpella. (Krampis fq.29) “Përpara se të fekste”, shprehet një tjetër ushtar, “gjahtarë të natës nga evritania kishin të shkuar në hell mish dhe ndiznin zjarr. Të gjithë fajtorë për këto veprime”. (Lois fq. 47). Mësuesi përsëri, duket se e ka gati sloganin “Qingjat dhe pulat, janë bërë me krahë. Ose më mirë, të dytave, po u bien krahët...” (Siskos fq. 49)

Pasojat, si ndodh rëndom, i vuajnë më të dobëtit “Një plakush, me një sy, shqiptar, më ndalon në rrugë “Kam uri or djalë, bukë nuk ka”. I them të vijë në kamp, që t’i jap. Më tepron buka dhe gjella” (Lukatos fq.222 & 244)

Vështirë nuk ishte vetëm për të ngrënë. Dimri i egër, rëndon edhe ai, me mënyrën e vet, shoqërinë vendase. “5.12.1940. Fjeta mirë dhe ngrohtë. Kishte zjarr të bollshëm, sepse drutë dhe gardhet e shqiptarëve rënoheshin këtu ku ndodhemi” (Gkotsinas fq.53)

Toga, pasi dogji drutë që kishte mbledh për dimër Qirjakoja, filloi të digjte dhe gardhet nga kopshtet e tij. Dhe kur mbaruan edhe këto, filluan të prisnin drurët që kishte mbjellë rreth shtëpisë. I shikonte Qirjakoja dhe i dhimbte shpirti. Po çfarë të bënte? (Tsaros fq. 72)

Grimca nga Elytis

ELENI

Ngrinte kafazin, një këtu, një aty
Dhe Dielli kthehej mat’anë
të përndriste kokën e bukur
një këtu një aty.
Dielli, çdo të Dielë.

Ndillte në oborr, psi, psi
Dhe maçoku ngrinte këmbën
Përmes syve të saj të marrë,
Psi, psi
Vetëtimën e tyre të artë

Shkonte e ngjitej, shkallë-shkallë
Në pëqinë me rroba mbushur
Dhe thoshin ëngjëjt, ja!
Shkallë-shkallë,
Motra jonë e vogël.

Jasemi, i tërëbardhë, -mi, -mi,
Dhe yll i mbrëmjes mistik
Më merrni, më merrni në Kretë
Dhe mos, mos
Mos pyesni përse.

***

Me pikën e parë të shiut, u vra behari.

Me pikën e parë të shiut, u vra behari
U lagën dhe fjalët që kishin lindur drita yjesh
Të gjitha fjalët që kishin si qëllim të vetëm, Ty!
Ishe dritë, përpara se të ishin sytë e mi,
Përpara Dashurisë, ishe dashuri
Dhe kur puthja të rrëmbeu,
Femër.

Drejt kujt do t’i hapim duart,
Tani, që koha nuk na vë në llogari
Ku do t’i vendosim sytë,
Tani, që horizonti i largët, u përmbyt nëpër re.

Dhe jemi vetëm, krejt vetëm,
Të rrethuar prej imazheve të vdekura të tua.

Ishe dritë, përpara se të ishin sytë e mi,
Përpara Dashurisë, ishe dashuri
Dhe kur puthja të rrëmbeu,
Femër.

***

Ishulli i shkretë.

Mirupafshim Prill e Mars
Dhe ti e hidhur Sarakosti
Po vë kiç e po vë bash
Dhe një ishull po kërkoj
Që nuk gjendet dot në hartë
Po vë kiç e po vë bash.



Mirupafshim armiqësi e urrejtje
Dhe inati i çdokujt
Nëse gjen të shkretin ishull
Çdo gjë tjetër është kot.

E mbajnë në ajër
Katër zogj të artë
Nuk gjen aty la’
As hajdutë as vrasës.
As nënë as baba,
Nuk gjen aty la’


Përmes shkretisë së erës
gjithçka ndryshon tak-fap
Dorën Zotit i jep
Dhe nëpër dallgë prek.
Si një pëllumb i egër,
Dorën Zotit i jep.

***

Tërfili nga deti.


Një herë në një mijë vjet
Doganat e detit vetë
përmes fiqve në errësirë
midis guralecëve jeshilë,


E mbjellin edhe del.
Pa i thënë diellit dil,
E magjepsin edhe del
Nga deti, një tërfil.

Tërfilin nga deti,
Kush do ma sjellë po e gjeti?
Kush do ma sjellë po e gjeti,
Tërfilin nga deti?


Një herë në një mijë vjet,
Bilbilat ndryshe këndojnë.
As qajnë e as gëzojnë,
Vetëm thonë ato që thonë.


Një herë në një mijë vjet
Dashuria vlen përjetë.
Fat të kesh, e fat të kesh,
Atë vit që vjen, ta gjesh.

Tërfilin nga deti,
Kush do ma sjellë po e gjeti?
Kush do ma sjellë po e gjeti,
Tërfilin nga deti?

***

Midis Syro dhe Tzia*.

Midis Syro dhe Tzia, nerënxë e vogël është mbjellë

Vashëza ime e bukur, hedhur rrënjët në det thellë,

Dhe degët në qiell, vashëza që unë dua.

Hajde moj gocë e detit, sa dyer ke për të mbyll

Me diellin si fustan dhe zogjtë që si pajë i mban

Kur i ulet një zog mbi kokë dhe këndon

Oh furtunë që më gjeti, humb timonin edhe lopata,

po më fut ujë varka, Perëndi! Krisht e Shën Mëri.

Në u bëftë mrekullia, të më duash, e kam taksur,

do të marr, do të të sjell një bracierë* dhe Yllin Polar.

***

Atdhe i bukur dhe i çuditshëm.

Atdhe të bukur e të çuditshëm,

Si ky që më ka rënë për hise nuk kam parë

Hedh grepin të zërë peshq dhe kap shpendë

Lëron me varkë, në ujë hedh parmendë

Vajton, puth dhenë, pastaj largohet

Kur ngelet në katër rrugë, burrërohet

Atdhe të bukur e të çuditshëm

si ky që më ka rënë në hise, nuk kam parë

Kur do të godasë gurin zë, pastaj e lë,

Provon ta skalisë, bën mrekulli me të.

Me një varkëzë të vogël, pushton oqeanë

Kryengritje kërkon, dëshiron tiranë.

Atdhe të bukur e të çuditshëm,

Si ky që më ka rënë për hise nuk kam parë...

*** ***

*Syros dhe Tzia, janë dy ishuj.

**braciera, është një varkë e cila qëndronte në fund të flotës dhe përdorej për të pushuar zhytësit dhe marinarët. Ishte një lloj "hoteli" ujor

Slogane, pankarta!

Meqënëse është kohë protestash kudo nëpër Evropë (përveç Shqipërisë), mendoj se duhet përfituar nga rasti për të "kapur" sloganet dhe pankartat më imagjinative dhe përshkruese që përdorin protestuesit.

Nga sa kam parë në Greqi, imagjinata dhe kreativiteti nuk u mungon.

Në vijim do postoj disa.

Por fillimisht, për t'a bërë më interesante, ja një pankartë nga kampionati i përfunduar gjerman:

(kliko për t'a parë të zmadhuar foton)

Pankarta thotë në gjermanisht: "Bq pa traditë, e kanë vendin këtu poshtë". Dhe tregon me shenjë sektorin e përcaktuar për tifozët e Hofenheim, në një ndeshje me Stuttgardin.