Zgjedhja e Odiseas

Updated.


Ju po ju drejtohem
Vashëzës syzezë
Më do apo nuk më do
Kjo është hipotezë

(...)

Trupi si cilindër
Koka si trup koni
Kur më del përpara
Je si Y-Loni. (:D)

***

Kjo më sipër është shkëputur prej kujtimeve të mia, marrë si burim origjinal nga goja e tim eti. Do e përkufizoja të gjithën si “dashuri matematikore”. Del në versione të ndryshme; që prej ilustrimit më sipër, deri në algoritme, formula funksionesh të që të zbatuara grafikisht, jepnin figura të njohura simbole dashurish: zemra, shprehje, apo gjithçka tjetër çka mund të ofrojë imagjinata e krijuesit.

Dashuria në letërsi është një lidhje mitike, më mitikja ndoshta. Aty ku shpalosen ndjenjat me të gjithë forcën e gjuhës, dramës, sakrificave, dhimbjes, romantizmit, dëshirës të atyre që marrin pjesë në të. Qoftë si personazhe, apo si lexues.

Diçka mitike kisha ndërmend të ofroja dhe unë. Po kësaj here të parë ndryshe. Të gjithë besoj se të paktën keni dëgjuar për Odisean, një nga heronjtë e luftës së Trojës, të cilit Homeri i dedikoi dhe një libër të dytë në emrin e vet. Që prej Iliadës, Odisea njihej si burrë shumë i zgjuar. Aftësitë dhe rastet për ta shpalosur këtë tipar, shfaqen gjatë të dy librave. Gjithsesi, një pjesë e vogël prej mitit, që nuk i kisha kushtuar shumë rëndësi më përpara, nuk më la pa mbresa. Është pikërisht ai momenti kur princërit e lashtë do të duhej të zgjidhnin me short kujt do i takonte Helena. (versioni është një prej të shumtëve nga miti) Ky lloj shorti del të jetë propozuar prej Odisesë vetë, i cili u tërhoq prej tij dhe zgjodhi të martohej me Penelopën.

Nuk e di pse instiktivisht më erdhi në mendje ai filmi shume i bukur me Rusell Crow, "A beautiful mind". Pjesa e frymëzimit të teorisë prej Nash ku një gocë e bukur, e vënë përpara ofertës së partnerëve, të shumtë do t’i refuzonte të gjithë. Ndërsa shoqet e veta do refuzonin djemtë që i ishin hedhur të bukurës. E para do e bënte sepse ndjenja e superioritetit nuk e lejonte të zgjidhte dikë. Ndërsa të tjerat prej xhelozisë.

Zgjedhja gjeniale: Hedhja e grepit te dikush tjeter, jo aq e bukur sa ajo bjondja, po më “e sigurt”. E sigurt do ishte në terma ekonomiko matematikorë, ndërsa aty ku hyjnë ndjenjat, mund të themi pa frikë e përshtatshme. Interpretimi në film i denjë për Oskar dhe teoria e denjë për Nobel.

Është akoma interesante sesi kjo teori qëndron në përzgjedhje statistikore që behen nëpërmjet këmbanës së Gauss (shpërndarje normale). Për tendera psh, këmbanës i priten krahët poshtë, po dhe maja lart perjashtohet prej zgjedhjes. Optimalja gjendet aty ku siç thuhet ndryshe, ndodhet mesi i artë.

"Nobelin" veç, i pari e meriton Odisea...Përjashton Helenën prej zgjedhjes se vet zgjedh Penelopën, një grua besnike, e bukur, me karakter.
Përfundimi është i ditur - Menelau vritet, Troja digjet, Odisea besnik shkon ne atdhe dhe shijon frutet e zgjedhjes se vet.
Të dashurosh me arsye a thua është e pamundur? Mbi çfarë kriteresh dashurojnë njerëzit?
"Dashuria e pamundur" është ngritur ne piedestal, ndoshta pa të drejtë. Në fund të fundit është zgjedhje e gabuar. Lind pyetja a e deshi Odisea Penelopen? Ndoshta e tregoi, te udhëtimi i vet.

Nëse marrim si të dhënë psh se arsyeja nuk duhet të jetë vendimtare në dashuri, më thoni kush nuk do ta donte një grua që priste burrin e vet 10 vjet rresht?

Të duash...A mund te duash një grua të pandershme bie fjala? Po nëse nuk e di në është e tillë apo jo, a mund të duash pa e njohur? Po të vazhdojmë më tej, nëse e njeh a themi dot se dashurojmë pa arsye?

***

Shkrimi ka qënë shkruar diku më parë nga mua në net. Është përshtatur dhe rishkruar.

Dedikuar 2 E-ve.

Njëra E më pyeti çka është dashuria e vërtetë, nuk dija t’i përgjigjesha. (sigurisht që as tani nuk pretendoj se e di)

E-në e dytë e njihni. :D Ajo më shtyu të rikujtoja ç’kisha shkruar dikur.

***

një email nga ime motër më thotë se kjo më poshtë është poezia e plotë. Ka dalë para 4 vjetësh në një gazetë matematike, madje ka marrë çmim. DERI TANI NUK E DI AUTORËSINË. Nëse vërtetohet kush është do i vendos emrin.

Ty po te drejtohem, vajze moj syzeze

Me do apo s'me do, kjo eshte hipoteze.

Pamja jote e embel, posi teoreme

Kur te shoh perpara, sikur zgjidh probleme.

Ti je elegante, si ekuacion

Mesi yt I holle, posi ypsilon.

Supet delikate, pika infleksioni

Qafa si cilinder, koka si trung koni.

Hunda si segment, posi rreze drite,

veshet simetrike, balli si orbite.

Syte si dy vatra, vetull parabole.

C'mi ke ndare aq bukur floket, si spirale

Oj tu thafte dora, si me simetrale.

Rreze rrezatojne syte e tu te qeta

Njeri rreze alfa, tjetri rreze beta.

Per ty psheretimat, qe dalin rrethore

Happen vale vale, si rrathe bashkqendrore.

Une e ti nje thyese, lidhur ne nje bosht

Ti numeruesi siper, une emeruesi poshte.

Po s'ta bera jeten diell, si pranvera

C'vite me jane taksur, mi shumezofte zerua.

Dashurise per ty mos ti shuhet vapa

Cdo fjale qe ta thuash, do ta fus ne kllapa.

Dhe oh si do rritet me hapa ritmike,

Sot fuqi katrore, mot fuqi kubike.

Bukuria jote bukuri limit

Mi perndave mente gjer ne infinit.

Me trete formule, me shkrive te gjalle

Si nje copez akulli ne +100 shkalle.

Folme shpirti im shpirt ne maximum

Se pa ty s'kam gjume as ne minimum!